Dr hab. n. med. Jarosław Woroń
Sekretarz Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Badania Bólu
Aktywność fizyczna pomaga zachować zdrowie, jednak czasami wiąże się z dolegliwościami bólowymi. Preparaty miejscowe w wielu przypadkach pomagają się ich pozbyć.
Czym jest ból i skąd się bierze w trakcie aktywności fizycznej?
Ból to nieprzyjemne doznanie czuciowe i emocjonalne, powstające w wyniku podrażnienia specyficznych receptorów, które mogą go przewodzić. I teraz, jeśli w wyniku aktywności fizycznej dochodzi na przykład do urazu i pojawia się stan zapalny, wówczas dochodzi do podrażnienia tzw. mechanoreceptorów, które w tego typu sytuacjach patologicznych mogą stawać się nocyceptorami, czyli takim rodzajem receptorów, który reagują na bodźce uszkadzające tkanki. Warto pamiętać, że ból jest sygnałem ostrzegawczym, dlatego nie można go lekceważyć. Gdy ból pojawia się podczas wysiłku fizycznego, jest to informacja dla ćwiczącego, by ograniczyć kontynuowanie aktywności sportowej.
W jaki sposób aktywność fizyczna wpływa na ból oraz jego odbiór?
Aktywność fizyczna kojarzona jest z tym, że może powodować ból wynikający na przykład z przeciążenia lub urazu. Warto jednak podkreślić, że tego typu ruch, szczególnie gdy jest wykonywany na przykład w ramach fizjoterapii, może w bardzo prosty i szybki sposób zmniejszać ból, dzięki czemu skutecznie przynosi chorym ulgę. Aby tak było, należy pamiętać, by ruch był odpowiednio zaplanowany. W praktyce oznacza to, że każdą aktywność fizyczną trzeba dobrać do konkretnego pacjenta, głównie do jego schorzeń bólowych, ale też chorób współistniejących (trzeba pamiętać między innymi o układzie sercowo-naczyniowym czy nerwowym chorego). Powyższe czynności są bardzo istotne, gdyż mogą zmieniać wskazania oraz stopień obciążenia układu ruchu.
Jak można leczyć ból w trakcie aktywności fizycznej?
Należy przede wszystkim pamiętać, że ból powinien skłaniać ćwiczącego do przerwania aktywności. Jeśli jest on błahy i przede wszystkim nie przewlekły, to można leczyć go preparatami miejscowymi. Istotne jest, by taka terapia przynosiła poprawę, w przeciwnym razie, konieczna jest wizyta u specjalisty. Należy pamiętać, że jeśli preparaty miejscowe są nieskuteczne, a ból zaostrza się, to najgorszą sytuacją jest samoleczenie. Brak diagnozy i właściwej terapii może spowodować dalsze uszkodzenia i narastanie dolegliwości bólowych.
Plastry stanowią dobrą alternatywę dla typowych postaci leków uśmierzających ból. Jakie zalety mają takie plastry i kiedy można je zastosować?
Musimy pamiętać, że ból bólowi nie jest równy. I jeśli jest to ból, który nie jest związany z dodatkowymi objawami niepokojącymi typu obrzęk, zaburzona ruchomość, krwawy wylew podskórny czy zmiana ucieplenia miejsca urazu, to wtedy można stosować leki miejscowe, które skutecznie działają przeciwbólowo i przeciwzapalnie. Jednym z nich są właśnie plastry, które podobnie, jak inne leki miejscowe, czyli żele lub maści, potrafią szybko uśmierzyć ból. Tego rodzaju leki miejscowe są często zalecane przez specjalistów, gdyż w krótkim czasie można dostarczyć je w wysokim stężeniu do miejsca, gdzie toczy się stan zapalny. Tym samym są bardziej skuteczne niż leki doustne lub zastrzyki.
Czy substancja jaką jest diklofenak jest skuteczna w leczeniu bólu, który jest spowodowany urazami sportowymi np. zwichnięciem, skręceniem?
Diklofenak to skuteczna substancja, która jest najczęściej podawana miejscowo w powyższych stanach, gdyż w krótkim czasie uśmierza ból. Wśród innych substancji, które w tym pomagają, są także takie substancje jak ketoprofen czy etofenamat.